ગાજરને શિયાળુ સુપરફૂડ કહેવામાં આવે છે. ગાજર ઘણા પોષક તત્વોથી ભરેલા હોય છે. તે આંખો અને હૃદય માટે ખૂબ જ સારું માનવામાં આવે છે. આ સિવાય ગાજર શરીરમાંથી અનેક રોગો મટાડે છે. ગાજર બીટા કેરોટિનનો સારો સ્રોત છે, જે શરીરમાં વિટામિન એ બનાવવાનું કામ કરે છે. પરંતુ એક નવા અધ્યયનમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ગાજર ખાવાનો ફાયદો દરેકને થતો નથી.
આ અભ્યાસ અમેરિકાની ઇલિનોઇસ, યુનિવર્સિટીના ફૂડ સાયન્સ અને ન્યુટ્રિશન ડિપાર્ટમેન્ટના આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર જૈમ ઇમેંગ્યુઅલ દ્વારા તેમની ટીમ સાથે કરવામાં આવ્યો છે. આ અભ્યાસ મનુષ્ય અને ઉંદર પર કરવામાં આવ્યો છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે કેવી રીતે ગાજરમાં હાજર બીટા કેરોટિન વિટામિન એમાં રૂપાંતર કરીને ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડે છે. બીટા કેરોટિન એથરોસ્ક્લેરોસિસથી પણ રક્ષણ આપે છે. એથરોસ્ક્લેરોસિસને લીધે, ધમનીઓમાં ચરબી અને કોલેસ્ટરોલ એકઠા થાય છે અને આને કારણે તે મૃત્યુ પણ કરી શકે છે.
હ્રદય પર બીટા કેરોટિનના પ્રભાવને સમજવા માટે એમગ્યુઅલ અને તેની ટીમે બે અભ્યાસ હાથ ધર્યા. અમાંગુલે શરીરમાં બીટા કેરોટિનની પ્રક્રિયાને ખૂબ જટિલ ગણાવી હતી. બીટા કેરોટિન, બીટા કેરોટિન ઓક્સિજન 1 (બીસીઓ 1) એન્ઝાઇમ સાથે, વિટામિન એ બનાવે છે. આ ઉત્સેચકો શરીરમાં આનુવંશિક રીતે વધુ કે ઓછા હોઈ શકે છે. ઇમેંગ્યુઅલ કહે છે કે જે લોકોમાં આ એન્ઝાઇમની માત્રા ઓછી હોય છે તેમને વિટામિન એ માટે આહારમાં અન્ય વસ્તુઓ શામેલ કરવાની રહેશે.
જર્નલ Nutફ ન્યુટ્રિશનમાં પ્રકાશિત થયેલા પ્રથમ અધ્યયનમાં 18 થી 25 વર્ષની ઉંમરના 767 તંદુરસ્ત યુવાનોના બ્લડ અને ડીએનએ નમૂના લેવામાં આવ્યા હતા. આ નમૂનાઓનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું હતું. સંશોધનકારોને બીટા કેરોટિન ઓક્સિજન 1 (બીસીઓ 1) એન્ઝાઇમ અને ખરાબ કોલેસ્ટરોલ સ્તર વચ્ચેનો સંબંધ મળ્યો. “જે લોકોમાં આનુવંશિક પ્રકાર હોય છે જે એન્ઝાઇમ ને વધુ સક્રિય બનાવે છે તેમના લોહીમાં નીચું કોલેસ્ટરોલ જોવા મળ્યું હતું,” એમમેંગ્યુએલે જણાવ્યું હતું.
જે લોકોના શરીરમાં વિટામિન એનું સ્તર ઓછું હોય છે તેમના શરીરમાં કોલેસ્ટરોલનું સ્તર વધારે છે. આ પરિણામોના આધારે, બીજો અભ્યાસ ઉંદર પર કરવામાં આવ્યો હતો. આ અભ્યાસ લિપિડ રિસર્ચ જર્નલમાં સામે આવ્યો છે. આ અધ્યયનમાં, બીટા કેરોટિન આપનારા ઉંદરોએ પણ તેમના કોલેસ્ટરોલનું સ્તર ઘટાડ્યું હતું, અભ્યાસ મુજબ, બીબા કેરોટિન આપવામાં આવતા ઉંદરને એથરોસ્ક્લેરોસિસ સામે વધુ સલામત હોવાનું જણાયું હતું.
ઇમેનગ્યુલે સમજાવ્યું કે કેવી રીતે એન્ઝાઇમ કોલેસ્ટરોલથી સંબંધિત છે. લોહીમાં બીટા કેરોટિનનું ઉચ્ચ માત્રા શરીર માટે ફાયદાકારક છે, પરંતુ ઓછા સક્રિય બીસીઓ 1 એન્ઝાઇમ સૂચવે છે કે તમારા આહારમાં બીટા કેરોટિન થોડું અથવા કોઈ ફેરફાર વિના વિટામિન એમાં રૂપાંતરિત થઈ રહ્યું છે.
ઇમેન્ગ્યુઅલ કહે છે કે 50 ટકા વસ્તીના શરીરમાં એન્ઝાઇમ ઓછું સક્રિય છે. આનો અર્થ એ છે કે આવા લોકોને છોડ આધારિત આહારમાંથી વિટામિન એ ની માત્રા ઓછી મળે છે અને આ લોકોએ તેમના આહારમાં દૂધ અને પનીર જેવા પ્રાણી આધારિત ખોરાકનો સમાવેશ કરવો જોઈએ.
જો તમે વિટામિન એ ની ભરપાઇ કરવા માટે ગાજર ખાતા હોવ તો તેના પર આધાર રાખવાને બદલે, તમારા આહારમાં વધુ વિટામિન એ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરો.
